=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
တေလာက ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ Assumption University တကၠသိုလ္မွာ ေရႊစင္တိပိဋကဓရ တိပိဋကေကာ၀ိဒ ျမင္းၿခံဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲဂႏၶမာလာလကၤာရ ၾကြေရာက္ခ်ီးျမွင့္တဲ့ တရားပဲြမွာ ဗုဒၶသာသနာကြယ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႕ပတ္သက္လို႕ မွတ္သားလိုက္နာစရာေတြကို မွ်ေ၀လိုတဲ့ဆႏၵေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးေလးေရးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဆရာေတာ္ အဓိကေဟာၾကားသြားတဲ့ တရားက ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္း (၃)မ်ိဳး အေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေထရ၀ါဒ၊ မဟာယာန နဲ႕ ၀ဇိကယာန(၀ိဇၨာယာန)တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေထရ၀ါဒဆိုတာ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တပည့္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ရွင္မဟာကႆပ၊ ရွင္အာနႏၵာ၊ ရွင္အႏုရုဒၶါတို႕ မူခ်ခဲ့တဲ့အတိုင္း က်င့္တဲ့ ဘာသာျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး ၇-လ အၾကာမွာ သဂၤါယနာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ (သဂၤါယနာ ‘သံဂီတိ’ ဆိုတာ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ၄၅-၀ါ ကာလအတြင္း ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ တရားေတာ္မ်ားကို မွန္ကန္ေအာင္ စစ္ေဆးျခင္းနဲ႕ စစ္ေဆးၿပီးသား တရားေတာ္မ်ားကို အားလံုး သေဘာတူအတည္ျပဳ စုေပါင္းရြတ္ဆိုျခင္းလို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။) ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ တရားေတာ္ေတြကို မ်ိဳးတူရာေတြ ေပါင္းစုၿပီး အုပ္စု ၃-ခု ခဲြခဲ့ပါတယ္။
ဥပေဒ၊ စည္းကမ္းပိုင္းကို ၀ိနည္း၊ လိုက္နာက်င့္ဖြယ္ရာေတြကို သုတၱန္၊ သေဘာတရားပိုင္းကို အဘိဓမၼာ ဆိုၿပီး ပိဋက၃-ပံု ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီတရားေတာ္ေတြကို ျပင္လည္းမျပင္၊ ထပ္လည္းမထည့္၊ ထုတ္လည္းမထုတ္၊ မူရင္းအတိုင္း ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းၾကဖို႕ ရဟႏၲာ (၅၀၀)က ပထမသဂၤါယနာမွာ အတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ သဂၤါယနာတင္တာ ေျခာက္ႀကိမ္ ရိွပါၿပီ။
ေထရ၀ါဒဟာ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တရားေတာ္စစ္စစ္ေတြကို လိုက္နာက်င့္သံုးတဲ့၀ါဒ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာပညာရွင္တိုင္းက ေထရ၀ါဒကို ဘုရားေဟာတရား အစစ္အမွန္အျဖစ္ မူရင္းအတိုင္း လက္ခံၾကပါတယ္။ ပိဋကသံုးပံုရဲ႕ ထပ္ဆင့္အဖြင့္ေတြကို ေခတ္ကာလေတြ ေျပာင္းလဲလာၿပီး ႏွစ္ (၁၀၀)၊ ႏွစ္(၂၀၀) ေက်ာ္လာတဲ့အခါ အသံုးအႏႈန္းေတြက ကဲြျပားလာပါတယ္။ အသံုးအႏႈန္းေတြက ေရွးသံုးေတြျဖစ္ေနလို႕ အဓိပၸာယ္ထပ္ဖြင့္တာေတြရိွပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုေတာ့ အ႒ကထာ(Commentry)လုိ႕ ေခၚပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း သီဟိုဠ္ေခတ္မွာ အဓိပၸာယ္ထပ္ဖြင့္တာေတြကိုေတာ့ (Sub-Commentry)ဋီကာလို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒါေတြကိုေတာ့ ဘုရားေဟာ မဟုတ္ဘူးလို႕ လက္ခံၾကပါတယ္။ ပိဋကသံုးပံုထဲ မေရာပါဘူး။ ပိဋကသံုးပံုရဲ႕ အဖြင့္အေနနဲ႕ သီးသန္႕ထားပါတယ္။
မဟာယာနက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး ႏွစ္(၁၀၀)ၾကာတဲ့အခါမွာ ေထရ၀ါဒကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုတဲ့အဖြဲ႕က ေခတ္နဲ႕မေလ်ာ္ညီဘူး ဆိုၿပီး ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ စခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေထရ၀ါဒသံဃာ အပါး (၇၀၀)၊ မဟာယနဂိုဏ္းက သံဃာအပါး (၁၀၀၀)နဲ႕ စင္ၿပိဳင္ သဂၤါယနာတင္ပါတယ္။ သူတို႕သံဃာက ပိုမ်ားလို႕ မဟာသံဃိကဂိုဏ္းဆိုၿပီး ျဖစ္လာပါတယ္။ မဟာယာနသီးသန္႕ဂိုဏ္းအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာတာက ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၈၀၀) အၾကာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္၊ ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြမွာ မဟာယာနကို ကိုးကြယ္ပါတယ္။ သူတို႕က ၀ိနည္း၊ သုတၱန္၊ အဘိဓမၼာေတြကို ေရေႏွာပစ္ပါတယ္။ မလိုက္နာႏိုင္တဲ့ စည္းကမ္းေတြကို ျပင္တယ္။ လိုက္နာႏိုင္တာေတြထပ္ထည့္တယ္။ အသိသာအထင္ရွားဆံုးက ၀ိကာလေဘာဇနာ၊ သုရာေမရယတို႕ကို ျဖဳတ္ပစ္ၾကတယ္။ ေန႕လဲြ ညစာ စားလို႕ရတယ္။ အရက္ေသစာ ေသာက္စားလို႕ရတယ္(wine ေသာက္လို႕ရတယ္။) တခ်ိဳ႕ဂိုဏ္းေတြဆို အိမ္ေထာင္ျပဳလို႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္သတ္လြတ္စားရတဲ့ စည္ကမ္းကိုထည့္တယ္။ တကယ္ေတာ့ အသက္သတ္လြတ္စားျခင္းကို ရွင္ေဒ၀ဒတ္က သံဃာေတြ သင္းကဲြေအာင္ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ျမတ္စြာဘုရားထံ ေတာင္းဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ခြင့္မျပဳခဲ့ပါဘူး။ ျမတ္စြာဘုရားက ကိုယ္စားဖို႕ရည္ရြယ္ၿပီး သတ္တာမဟုတ္ရင္၊ ကိုယ္စားဖို႕ ရည္ရြယ္ၿပီး သတ္တာလို႕ သံသယမျဖစ္ရင္၊ သတ္ေနတာကို မျမင္, မၾကားရင္ ပံ့သကူသားကို စားခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။
မဟာယာနဂိုဏ္း ေပၚေပါက္လာၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၄၀၀)ၾကာတဲ့အခါမွာ မဟာယာနဂိုဏ္းကေန ေနာက္ထပ္ကဲြသြားတဲ့ ဂိုဏ္းက ၀ဇိကယာန။ ၀ိဇၨာယာန၊ တႏၲရာယာန၊ မႏၲရာယာန လို႕လည္း ေခၚပါတယ္။ အဲဒါက တိဘက္ ဗုဒၶဘာသာလို႕ လူသိမ်ားပါတယ္။ ဘုရားပိဋကတ္ေတြကို ဂါထာ၊ မႏၲရားေတြအျဖစ္ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ရင္ တန္ခိုး သိဒၶိအမ်ိဳးမ်ိဳးရတယ္လို႕ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။
မဟာယာနနဲ႕ ၀ိဇၨာယာန (တိဘက္ဗုဒၶဘာသာ)က ဘုရားအေလာင္း ေဗာဓိသတၱကို ကိုးကြယ္ပါတယ္။ ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္းကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ ေထရ၀ါဒက ဘုရားျဖစ္ၿပီး ကိေလသာကင္းစင္တဲ့ ဗုဒၶကို ကိုးကြယ္ပါတယ္။ ေထရ၀ါဒက ဘုရားေဟာမူရင္းအတိုင္း ရိွခဲ့ေပမဲ့ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို မဟာယာန၊ ၀ိဇၨာယာနအယူအဆေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးေရာယွက္မႈေတြ ရိွေနခဲ့ပါတယ္။ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္က အရည္းႀကီးေတြဟာ ၀ိဇၨာယာနဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ရွင္အရဟံ ၾကြလာၿပီး ဗုဒၶသာသနာသန္႕ရွင္းေရးလုပ္ေတာ့ အရည္းႀကီးေတြ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားကို ထြက္ေျပးၾကရၿပီး သူတို႕တန္ခိုးအာဏာ ႀကီးထြားေရးအတြက္ ဂါထာ (မႏၲရာ) မႏၲန္၊ ယၾတာေတြနဲ႕ နယ္သူနယ္သားေတြကို စည္းရံုးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
ေဗဒင္၊ ယၾတာဆိုတာ ဗုဒၶရဲ႕အယူ၀ါဒမဟုတ္ပါ။ ေထရ၀ါဒအယူအဆ မဟုတ္ပါ။ အဲဒီအယူ၀ါဒေတြကို မဂ္ဖိုလ္ မရႏိုင္တဲ့အက်င့္ေတြအျဖစ္ ျမတ္စြာဘုရားကပယ္ထားတာေတြကို ယံုၾကည္ သက္၀င္ေနၾကတာပါ။ ေထရ၀ါဒရဲ႕ အေျခခံက ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိကို အေျခခံပါတယ္။ ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္တဲ့ ၀ါဒျဖစ္ပါတယ္။ ေထရ၀ါဒရဲ႕ အေျခခံက်င့္စဥ္က ဒါန(ေပးကမ္းစြန္႕ႀကဲျခင္း)၊ သီလ(ကိုယ္က်င့္တရား ေစာင့္ထိန္းျခင္း)၊ ဘာ၀နာ(မိမိစိတ္ကို ထိန္းေက်ာင္းျခင္း)တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီက်င့္စဥ္အတိုင္း က်င့္ႀကံေနထိုင္မယ္ဆိုရင္ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာအက်ိဳးကို ခံစားရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေဗဒင္၊ ယၾတာလုပ္လို႕ ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုတာေတြဟာ ကိုယ္လုပ္မွကိုယ္ရတယ္ ဆိုတဲ့ ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ အယူအဆေတြနဲ႕ ဆန္႕က်င္ပါတယ္။ အဲဒါေတြဟာ ေထရ၀ါဒအယူအဆ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ နားလည္ယံုၾကည္ဖို႕ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဆရာေတာ္ ဆက္ၿပီးမိန္႕တာက ယေန႕ေခတ္မွာ ေထရ၀ါဒအမည္ခံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကလည္း ဂါထာမႏၲန္ ယၾတာေတြကို လက္ခံ က်င့္ႀကံေနပါတယ္။ လူေတြတင္မက ဘုန္းႀကီးေတြပါ ေလ့လာသင္ယူေနတာ၊ စီမံေဆာင္ရြက္ေနတာ၊ လက္ခံ က်င့္သံုးေနတာေတြဟာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ က်ဆံုးဖို႕ ပ်က္ဆီးဖို႕ အေၾကာင္းေတြျဖစ္တယ္။ တကယ္သာသနာပ်က္မွာက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက ဖ်က္လို႕ပ်က္မွာပါ။ ဘာသာျခားေတြရဲ႕ ဖ်က္ဆီးမႈက သိသာပါတယ္။ တကယ္တမ္း မပ်က္စီးႏိုင္ပါဘူး။ တကယ့္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ကိုယ္တိုင္က အယူအဆေတြလဲြၿပီး ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာကို အေရာင္ဆိုးၾကမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ပ်က္စီးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေထရ၀ါဒတည္တဲ့ခိုင္ၿမဲဖို႕ဆိုရင္ ဓမၼကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရပါမယ္။ ပိဋကသံုးပံုကို ထိန္းသိမ္းရပါမယ္။ သင္ယူ၍ထိန္းျခင္း(ပရိယတၱိ)နဲ႕ က်င့္သံုး၍ထိန္းျခင္း(ပဋိပတၱိ)ႏွစ္မ်ိဳးကို ဆရာေတာ္က ဆက္လက္ရွင္းျပထားပါတယ္။
ပရိယတၱိအပိုင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ေလ့လာသင္ယူျခင္းနဲ႕ သင္ယူေနတဲ့ ရဟန္းသံဃာ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြကို ေထာက္ပံ့ျခင္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာသင္ယူတဲ့အခါမွာလည္း ေထရ၀ါဒ စစ္စစ္စာေပေတြကို ေလ့လာဖို႕လိုေၾကာင္း၊ တခ်ိဳ႕မဂၢဇင္းေတြဟာ မႏၲရာယာန၊ ၀ိဇၨာယနေတြကို အားေပးတဲ့စာေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေလ့လာသူေတြရဲ႕အသိဉာဏ္ဟာ ရႈပ္ေထြးသြားႏိုင္တာကိုလည္း ဆရာေတာ္က သတိေပးထားပါတယ္။ ပရိယတၱိအပိုင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ တရားဘာ၀နာ က်င့္ႀကံအားထုတ္ျခင္းနဲ႕ ပဋိပတၱိ ၀ိပႆနာတရားရိပ္သာမ်ားကို ေထာက္ပံ့ျခင္းတို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ မက်င့္ရင္လည္း ေပ်ာက္မွာျဖစ္သလို မသင္ရင္လည္း ေပ်ာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိဋကသံုးပံုဓမၼ ေပ်ာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာလည္း ေပ်ာက္ၿပီလို႕ မိန္႕ၾကားပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ထိန္းသိမ္းနည္းနဲ႕ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ၾကပါေစလို႕ ဆရာေတာ္က ဆႏၵျပဳရင္း တရားပဲြကို နိဂံုးခ်ဳပ္ပါတယ္။
တျခားဘာသာေတြကို ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်ေနမယ့္အစား ကိုယ့္စည္း ကိုယ္လံုေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ဖို႕၊ သာသနာေတာ္ တည္တံ့ျပန္႕ပြားေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႕က ကၽြန္မတို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တိုင္းရဲ႕ တာ၀န္မဟုတ္ပါလား။
ေက်းဇူးရွင္ ဆရာေတာ္ဘုရား သက္ရွည္က်န္းမာ၍ သာသနာအက်ိဳး ဆထက္ထမ္းပိုး သယ္ပိုးႏိုင္ပါေစ။
ေဒါက္တာျမတ္မြန္ (Assumption University)
{{{ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ၊ အတဲြ (၁၆) အမွတ္(၅) အပၸမာဒ ဓမၼရသမဂၢဇင္း }}}
